Rol in Theater Bonhoeffer: Regisseuse, initiatiefnemer en schrijfster
Meegedaan aan Theaterproducties: Alle
Opleiding: na het vwo de lerarenopleiding wiskunde
Werk: geeft wiskundeles en is lid van het zorgteam
Drie dochters: Amber, Merel en Sterre
Over Ellen
Vanaf haar 18e acteert Ellen bij verschillende toneelgroepen. Op dit moment is Ellen actief bij twee groepen: Mio en Rhetorica.
Ze speelt gemiddeld drie a vier rollen per jaar, dus in totaal heeft ze meer dan 100
verschillende rollen gespeeld. De regie is dan in handen van profesionele theatermakers
en Ellen heeft met zo’n 30 verschillende regisseurs gewerkt.
Ook heeft ze in de loop der jaren op het gebied van acteren heel veel verschillende
workshops en masterclasses gevolgd van bekende acteurs en regisseurs zoals o.a. John
Lanting, Peter-Jan Rens, Frans Roth, Michal Hecht, Thijs Prein, Bruun Kuijt en Alwin
Pulinckx.
Ellen heeft in meerdere theaters opgetreden. Elk jaar in het Zaantheater, maar ook in andere
theaters en op andere lokaties.
Als klein meisje droomde Ellen al van een leven op het podium. Ze had een enorme fantasie, met groot gevoel voor dramatische wendingen in verhalen. Ze schreef en speelde verhalen na, in haar eentje voor een denkbeeldig publiek of voor de buurtkinderen die zij wist over te halen om te komen kijken en luisteren.
De basisschool leraar wist het wel: Ellen moest naar de toneelschool. Maar als plattelandsmeisje was
de grote stad uit den boze en ging ze naar het VWO in de buurt van haar woonplaats.
Daar waren geen theaterlessen, en ze sloot zich aan bij de amateurvereniging in haar dorp.
Toen de keuze kwam voor een vervolgopleiding waren er grote campagnes als `Meisje kies exact`, en het theaterleven paste niet in dat plaatje. Daar kwam bij dat wiskunde een talent van Ellen bleek te zijn dus na gesprekken met docenten en ouders koos ze voor de studie wiskunde en kwam vier jaar later voor de klas te staan, waar ze gepassioneerd les ging geven.
In de tussentijd bleef haar liefde voor theater groeien. Ze speelde bij een toneelvereniging, sloot zich aan bij het ZCA, een overkoepelend orgaan, speelde gastrollen bij andere verenigingen, deed mee aan eenakter-festivals, volgde vele workshops, nam deel uit van leescommissies, deed mee aan
uitwisselingsweekenden en bezocht met zeer grote regelmaat voorstellingen ter inspiratie en plezier. Ellen werd voorzitter van een club, die uitgroeide tot één van de betere groepen in Zaanstad. Ze speelden op scholen, in theaterzalen en maakten voorstellingen onder begeleiding van professionele regisseurs. Theater stroomde door haar bloed en was haar levensader. Het gaf haar leven zin, in goede en slechte tijden.
In 2008 kwam in een gesprek met Klaas, tijdens het kerstdiner, het idee om een voorstelling te maken. Geen musical, maar een theaterproductie met een band die songs speelt ter versterking van de voorstelling. Op die manier konden vele talenten aangesproken worden. Het werd een groot succes en Theater Bonhoeffer was geboren. Inmiddels maakt Ellen nu al meer dan tien jaar voorstellingen en geeft ze buiten schooltijd theaterles aan de leerlingen. Ook begeleid ze stagiaires van de theater MBO opleiding en van de AHK. Haar grote droom is om de theaterlessen in het curriculum van de school te krijgen en als eindexamenvak mee te laten doen.
Onbetaalbare passie
Interview met Ellen Philips in 2010
Een week voor een voorstelling heeft Ellen vaak het gevoel dat het helemaal niks zal worden. Teksten komen er niet soepel uit, zang is vals, muziek klinkt niet, decorwissel gaat stroef. Het paniekerige gevoel kan ze na ruim twintig jaar toneelervaring in de kiem smoren, want het komt bijna altijd goed. Met haar positieve instelling krikt ze ook nog het zelfvertrouwen van haar omgeving op en een paar dagen later is de voorstelling een succes. Zo ging het ook met de voorstelling van “Phileine zegt alles”. Vijf dagen voor de première kenden een paar spelers hun rol nog niet uit het hoofd, met muziek erbij was nog helemaal niet geoefend en de decorwisselingen moesten nog uitgelegd. Haar peptalk boog het pessimisme van de leerlingen om waardoor die weer vrolijk de deur uitgingen. Zelf, bekent ze achteraf, bleef ze een beetje nerveus achter door de vele fouten die ze gesignaleerd had. Maar omdat er nog twee repetitiedagen voor de boeg stonden, was ze absoluut niet in paniek.
Groepsmens
“Phileine” is de tweede theaterproductie met muziek die op het Bonhoeffercollege is opgevoerd. “Het is geen musical”, zegt ze. “In een musical wordt vaak gekozen voor zangers en dat komt het acteerwerk niet ten goede. “Ik vind het zelf ook altijd een beetje onnatuurlijk als iemand bijvoorbeeld middenin een droevige scene prachtig gaat staan zingen.”
Daarbij komt ook dat in deze setting behalve muziek- en zangtalenten ook dans- en acteertalenten kunnen worden aangeboord. De leerlingen met toneelaspiraties neemt Ellen onder haar hoede en ze geeft de kennis door die zij sinds haar achttiende heeft opgedaan bij diverse theatergroepen. Ze had er haar vak wel van willen maken; op school zeiden ze al dat ze naar de toneelschool moest gaan. Ze was echter nogal verlegen en helaas werd deze kunstvorm van huis uit niet zo gestimuleerd. “Maar als ik net zoals Linda de Mol een bekende familie had gehad, was ik er vast net als zij wel ingerold. Dan had ik dagelijks in de huid van een ander kunnen kruipen en in de schijnwerpers staan. Heerlijk al die aandacht, maar het is nu te laat. Nederland zit niet te wachten op een amateuractrice van veertig en daarbij zou ik het niet kunnen combineren met mijn gezin.”
Dus Ellen acteert alleen in haar vrije tijd bij diverse theatergroepen. Daarvan heeft ze er onlangs wel een moeten laten vallen omdat “Theatergroep Bonhoeffer” teveel van haar tijd in beslag neemt. De drijfveer om anderen te leren hoe ze moeten acteren is groot. “Als je het goed bekijkt is het heel veel werk dat ook nog eens slecht betaald wordt! Maar in zo’n productie werk je met leerlingen uit alle lagen van de school die enthousiast zijn. Ze willen zo graag van je leren en dat kan je in de gewone lessen niet vaak zeggen.”
Ellen is een groepsmens. De universitaire opleiding wiskunde vond ze veel te individualistisch en ze verruilde die na een jaar voor de lerarenopleiding in Diemen waar het veel meer op samenwerking aan kwam. De toneelvoorstellingen op het Bonhoeffercollege geven haar het gevoel van grote saamhorigheid. De kick die dat oplevert is groot en het feest dat je viert met elkaar is voor haar de bekroning:
“Yes, we hebben het geflikt met z’n allen.”
Tijd en ruimte
Het idee voor het volgende muzikale toneelstuk ligt al klaar en de schrijvers voor het scenario, onder wie weer een aantal leerlingen, hebben zich aangemeld. Ellen hoopt dat ze volgend schooljaar een vaste repetitieruimte zal krijgen. Ze merkt dat de school best bereid is om haar ter wille te zijn, maar als puntje bij paaltje komt, gaan schoolse zaken toch altijd voor en is de aula niet beschikbaar als je die nodig hebt.
“Waarom ga je niet ’s avonds repeteren” is haar wel eens geopperd als de beschikbare tijd en ruimte onder druk kwamen te staan. “Alsof leerlingen van 14 of nog jonger in de winter ’s avonds over straat mogen. Dat kan echt niet!! De donderdagmiddag leent zich echt het best voor de repetities.”
Ook om bergruimte zit de toneelgroep te springen. Vorig jaar waren de blokken die als decor gebruikt werden, bijna vernietigd wegens gebrek aan opslagruimte. Gelukkig heeft Marieke de Vree ze toen geclaimd voor een tentoonstelling en konden ze dit jaar weer als rekwisieten dienen. Dit jaar is er een bed bijgekomen en het zou zonde zijn om dit bij het oud vuil te zetten.
Curriculum
Het liefst zou Ellen de toneelactiviteiten in het curriculum opgenomen zien. Dan hoeft ze zich niet meer schuldig te voelen als zij verstek laat gaan bij vergaderingen. “Die druk van bovenaf is groot en alhoewel ik weet dat ik er goed aan doe met leerlingen aan het werk te zijn, is er toch altijd het gevoel dat ik spijbel. Ik zou blij zijn als er niet meer aan me werd getrokken.”
Ze zou het geweldig vinden als leerlingen drie uur per week bij haar konden intekenen voor dramalessen. Als je handvaardigheid inzet voor het project kunnen leerlingen in die uren decors maken en kleding (ver)maken. Tijdens CKV zouden leerlingen leren filmen en fotograferen. Belichting is vast te in te passen in het programma van een bètavak, en het schrijven van aankondigingen, toneelboekjes en recensies bij Nederlands. Als je even doorfantaseert, kan bijna het hele schoolcurriculum rond de theaterproductie worden ingevuld.
Maar als dat niet op korte termijn lukt, blijft Ellen haar passie trouw en zal ze in haar eigen tijd de voorbereidingen treffen voor nieuwe voorstellingen. Dat betekent scripts lezen, wekelijkse gesprekken voeren met Klaas Sabel en de productiemedewerkers, uren repeteren met de cast en daarnaast bedenken hoe het verhaal op het toneel vorm moet krijgen. Onbetaalbaar zo’n vrouw!
Marijke Lute
Een ode aan theater
Mijn eerste herinnering aan theater, of althans het begin van mijn liefde voor theater, die mij te binnen schiet is toen ik op de kleuterschool zat en wij met de klas een verkleedfeestje hadden. Toen was dat heel bijzonder, gebeurde echt niet vaak. Mijn moeder had een feeën kostuum gemaakt, glanzend lichtblauw met veel wit kant en bijpassende punthoed en toverstaf. Ik voelde mij fantastisch. Iedereen had bewonderende blikken naar elkaar. Ik had mij nog nooit zo gelukkig gevoeld. Alle andere kinderen waren ook verkleed en met zijn allen leefden we voor heel even in een prachtige droomwereld van fantasie waarin je mocht zijn wie je wilde zijn. Alle onzekerheden vielen weg en (voor)oordelen waren er niet meer. Iedereen was blij, trots, gelukkig.
Dat is wat de magie van theater voor mij nog steeds is. Je mag en kunt zijn wie je wilt zijn. Je kunt in een fantasiewereld stappen en je mee laten voeren. Niet alleen maar in mooie momenten maar ook in extreem verdrietige momenten, veel erger dan wat jij meemaakt, zodat je later je eigen ellende kunt relativeren. En ook momenten waar je lacht om vervolgens te schrikken dat je daarom lacht en vervolgens daar weer om te lachen. Theatermaken doe je met elkaar, het verbindt, het geeft je een gevoel ergens bij te horen, het geeft je een groepsgevoel en het geeft jou en je groep vleugels waarmee je tot aan de hemel kunt komen.
Het geluksgevoel is enorm wanneer je beseft wat je met elkaar meemaakt in de aanloop naar een voorstelling. Hoe bijzonder het is wat je met elkaar presteert. Een ongelooflijk waanzinnig avontuur dat je voor geen goud in de wereld zou willen missen. Iets wat het leven de moeite waard maakt en waar je het uiteindelijk allemaal voor doet. Zoals eens geschreven in een voorstelling van mij: “…dit is het leven bij zijn strot grijpen en als een dweil uitwringen. Je wordt meegesleurd in een kolkende massa. Je bent als het ware een molecuul die in een hyper magnetisch veld zit. Je wordt overspoeld door pure adrenaline en dat is zo lekker….”
Het gevoel van trots op iedereen, op hoe de spelers boven zichzelf zijn uitgestegen en het onmogelijke keer op keer mogelijk weten te maken. De dankbaarheid die je voelt dat de spelers hun talent en creativiteit willen delen, hoe zij met bloed, zweet en tranen en met enthousiasme en devotie de commitment zijn aangegaan. Hoe je samen een herinnering maakt die je altijd zal bijblijven en keer op keer weer gelukkig maakt. In een theater komt de magie tot leven en wordt je even weggevoerd uit het gewone leven.
Kijk, en dat is wat maakt dat ik als theatermaker samen met jongeren wil werken aan voorstellingen. Omdat ik weet hoe belangrijk het is voor deze mensen en wat theater voor je kan betekenen.
Ellen Philips
